0 تا 100 اختلال یادگیری
اختلال یادگیری چیست؟👇
چرا فرزندم در یادگیری مشکل دارد؟،چطور میتوانم اعتماد به نفس فرزندم را افزایش دهم؟، چیکار کنم فرزندم در امتحانات مدرسه موفق بشه؟ ، چگونه میتوانم استرس فرزندم را کاهش دهم؟ ، چکار کنم فرزندم درس را متوجه بشه؟
اختلال یادگیری چیست و چگونه میتوان آن را درمان کرد؟
اختلال یادگیری یک مشکل عصبی است که مانع از دریافت، ارسال و پردازش صحیح اطلاعات توسط مغز میشود. این کودکان لزوماً کمهوش نیستند و ممکن است حتی از نظر هوش در سطح بالایی قرار داشته باشند، اما در برخی مهارتهای تحصیلی دچار مشکل هستند. هرچند این اختلال به طور کامل قابل درمان نیست، اما میتوان با روشهای مختلف به این کودکان یاری رساند.
مشکل در انجام تکالیف روزمره یکی از چالشهایی است که تقریباً هر کودک در طول دوران تحصیل خود با آن مواجه میشود. اما اگر یک حوزه خاص از یادگیری به طور مداوم برای کودک دشوار باشد، ممکن است نشانهای از اختلال یادگیری باشد. آیا فرزند شما در مدرسه با مشکلاتی مواجه است و از خواندن با صدای بلند، نوشتن متن یا حل مسائل ریاضی هراس دارد؟ این موارد میتواند نشانههایی از ناتوانی در یادگیری باشد. برای آشنایی بیشتر با این مشکل و روشهای درمان آن، با ما همراه باشید.
اختلال یادگیری چیست؟ (تعریف اختلال یادگیری)
ناتوانی یادگیری یک اختلال عصبی است که بر توانایی مغز در ارسال، دریافت و پردازش اطلاعات تأثیر میگذارد. کودکانی که به این اختلال مبتلا هستند، در زمینههای خواندن، نوشتن، صحبت کردن، گوش دادن، درک مفاهیم ریاضی و فهم عمومی با مشکلاتی مواجه میشوند. این مسائل باعث میشود که یادگیری اطلاعات و مهارتهای جدید برای این افراد دشوار گردد.
به طور کلی، تعریف دقیق اختلال یادگیری به این صورت است: “ناتوانی یادگیری به معنای اختلال در یک یا چند فرآیند روانشناختی اساسی است که در درک یا استفاده از زبان، گفتار یا نوشتار نقش دارد و ممکن است در توانایی گوش دادن، صحبت کردن، خواندن، نوشتن یا انجام محاسبات ریاضی بروز کند.”
علائم اختلال یادگیری در کودکان چیست؟
اختلال یادگیری در سنین مختلف با نشانههای متفاوتی بروز میکند. در ابتدا، شناسایی این مشکل بر عهده والدین است، اما تشخیص نهایی باید توسط یک روانشناس صورت گیرد. به طور کلی، میتوان علائم اولیه این اختلال را به شکل زیر بیان کرد:
– توجه کوتاه و دشواری در تمرکز
– ضعف در حافظه
– مشکل در پیروی از دستورالعملها
– هماهنگی ضعیف بین دست و چشم یا بدن
– دشواری در خواندن و درک مطالب
– مشکل در فهم مفاهیم جدید
– دشواری در یادگیری الفبا، روزهای هفته، اعداد و موارد مشابه
– تأخیر در صحبت کردن نسبت به سایر کودکان
– رشد کند دایره واژگان
– توانایی پایین در خواندن یا نوشتن متون
علاوه بر این موارد، دکتر جیمز موریسون در کتاب DSM-5 توضیحات دقیقی درباره نحوه تشخیص اختلال یادگیری (LD) ارائه کرده است.
آفازی و دیسفازی چه هستند؟
دیسفازی به وضعیتی اطلاق میشود که بر توانایی افراد در تولید کلمات و درک زبان گفتاری تأثیر میگذارد. دیسفاژی و آفازی علل و نشانههای مشابهی دارند. برخی منابع بیان میکنند که آفازی به مراتب شدیدتر است و شامل از دست دادن کامل تواناییهای گفتاری و درک زبان میشود. در مقابل، دیسفاژی تنها به اختلالات زبانی محدود میشود و به عنوان یکی از انواع اختلالات یادگیری شناخته میشود. همچنین، این اصطلاحات ممکن است برای توصیف شرایطی مانند از دست دادن قدرت گفتار در اثر سکته مغزی نیز به کار روند.
آیا اختلال یادگیری فقط مختص کودکان است یا در بزرگسالان نیز مشاهده میشود؟
معمولاً تصور میشود که این اختلال تنها در کودکان وجود دارد، اما باید اشاره کرد که اختلال یادگیری میتواند در بزرگسالان نیز وجود داشته باشد. به عنوان مثال، یک بزرگسال ممکن است در خواندن دچار مشکل جدی باشد، در حالی که فرد دیگری ممکن است در خواندن خوب عمل کند اما نتواند افکار خود را به صورت نوشتاری منتقل کند یا در ریاضیات با چالشهایی مواجه باشد. برخی از افراد مبتلا به اختلال یادگیری ممکن است در کنترل خود، درک مناسب از موقعیتهای اجتماعی و تعامل با دیگران دچار مشکل شوند.
علل بروز اختلال یادگیری در کودکان کلاس اول و سایر سنین
اختلال یادگیری در کودکان کلاس اول و در سالهای ابتدایی زندگی به طور مشخص علت خاصی ندارد، اما عوامل متعددی میتوانند در بروز آن مؤثر باشند. اختلال یادگیری (LD) ممکن است به دلایل مختلفی در کودکان و بزرگسالان ایجاد شود. این عوامل شامل موارد زیر هستند:
1. ژنتیک و سابقه خانوادگی: وجود اختلالات یادگیری در خانواده میتواند احتمال ابتلای کودک به این اختلال را افزایش دهد.
2. خطرهای دوره بارداری و نوزادی: عواملی مانند رشد نامناسب جنین در رحم، قرار گرفتن نوزاد در معرض الکل یا مواد مخدر قبل از تولد، زایمان زودرس و وزن بسیار پایین هنگام تولد میتوانند بر اختلال یادگیری تأثیر بگذارند.
3. اختلال روانی: تجربه آسیبهای روانی یا سوء استفاده در دوران کودکی ممکن است بر رشد مغز تأثیر منفی بگذارد و خطر ابتلا به اختلالات یادگیری را افزایش دهد.
4.ضربههای جسمی: آسیبهای وارده به سر یا عفونتهای سیستم عصبی ممکن است در بروز اختلالات یادگیری تأثیرگذار باشند.
5.قرار گرفتن در معرض آلودگیهای محیطی: مواجهه با سطوح بالای سموم، نظیر سرب، با افزایش خطر ابتلا به اختلالات یادگیری مرتبط است.
عوامل روانی، از جمله آسیبهای روانی در سالهای اولیه زندگی، به همراه عوامل محیطی مانند آلودگیهای زیستمحیطی و وراثت، در بروز ناتوانیهای یادگیری نقش دارند.
چگونه میتوانیم متوجه شویم که کودک دچار اختلال یادگیری است؟ (تست تشخیص)
فقط با آگاهی از مفهوم اختلال یادگیری و شناخت علائم و نشانههای آن، نمیتوان به تشخیص این مشکل در کودکان یا بزرگسالان پرداخت. تشخیص نهایی باید توسط یک روانشناس یا روانپزشک صورت گیرد. برای شناسایی یک اختلال خاص یادگیری (LD)، نیاز به بررسی بالینی شامل تاریخچه رشد، وضعیت پزشکی، تحصیلی و خانوادگی فرد، نمرات آزمون و مشاهدات معلم و همچنین واکنش به مداخلات آموزشی است. تمامی این عوامل باید به دقت مورد ارزیابی قرار گیرند تا بتوان نظر نهایی را ارائه داد.
چگونه میتوانیم تشخیص دهیم که فرزندمان دچار اختلال یادگیری است؟
اختلالات یادگیری معمولاً از طریق آزمون هوش (IQ) و یک تست استاندارد شده در زمینههای خواندن، نوشتن و ریاضی شناسایی میشوند. بسیاری از کودکانی که با ناتوانیهای یادگیری مواجه هستند، دارای هوش طبیعی یا حتی بالاتر از متوسط هستند، اما این توانایی را در آزمونهای پیشرفت به خوبی نشان نمیدهند. روش تشخیص اختلال یادگیری در بزرگسالان نیز مشابه است.
اگر مشکوک هستید که فرزندتان علائم اختلال یادگیری را دارد، توصیه میشود برای ارزیابی دقیقتر به یک روانشناس مراجعه کنید. همچنین، کاردرمانی میتواند در مدیریت اختلال یادگیری بسیار مؤثر باشد.
درمان اختلال یادگیری در کودکان
رایجترین روش برای درمان ناتوانیهای یادگیری، آموزش ویژه است. قبل از آغاز کار مربیان متخصص، یک ارزیابی آموزشی تشخیصی انجام میشود تا پتانسیل تحصیلی و فکری و همچنین سطح عملکرد تحصیلی کودک مورد بررسی قرار گیرد. ممکن است متخصصانی مانند کاردرمانگر، گفتار درمانگر و زبان درمانگر نیز در این فرآیند دخالت داشته باشند. علاوه بر این، برخی داروها میتوانند با افزایش توجه و تمرکز، به یادگیری کودک کمک کنند.
اگرچه این اختلال درمان قطعی ندارد، اما مداخله زودهنگام میتواند تأثیرات آن را کاهش دهد. افراد مبتلا به ناتوانیهای یادگیری میتوانند روشهایی برای مقابله با چالشهای خود پیدا کنند. روانشناس کودک و نوجوان در یارا میتواند با تقویت نقاط قوت کودک و شناسایی راههایی برای جبران ضعفها، به یادگیری مهارتهای او یاری رساند. این مداخلات بسته به نوع و شدت ناتوانی متفاوت خواهند بود.
کمک به درمان اختلالات یادگیری در کودکان ابتدایی
خوشبختانه روشهایی برای کمک به درمان این اختلالات در کودکان وجود دارد. تنها کافی است با این روشها آشنا شوید و نکات لازم برای آموزش به این کودکان را یاد بگیرید.
استفاده از تکنیک تقسیمبندی: معلمان میتوانند با تقسیم درسها به بخشهای کوچکتر، به دانشآموزان در فرآیند یادگیری یاری رسانند.
سازماندهی اطلاعات به صورت بصری: بسیاری از دانشآموزان با اختلالات یادگیری، اطلاعات را به شکل بصری بهتر درک میکنند. معلمان و والدین میتوانند از این قابلیت برای تسهیل یادگیری دروس بهره ببرند.
شخصیسازی آموزش و استفاده از آموزش آنلاین: معلمان باید به آموزش فردی و آنلاین برای این کودکان توجه ویژهای داشته باشند.
درمان اختلال یادگیری در بزرگسالان
، درمان حتمی برای اختلال یادگیری در بزرگسالان متاسفانه وجود ندارد. با این حال، برخی استراتژیهای معمول میتوانند به این افراد کمک کنند، از جمله:
– خواندن متن به صورت بلند
– گوش دادن به کتابهای صوتی
– استفاده از کدگذاری رنگی
– به کارگیری سازماندهندههای گرافیکی مانند نمودارها و غیره.
افزون بر این، مراجعه به کاردرمانگر در یارا میتواند به شناسایی منشأ این اختلال کمک نموده و روند درمان را تسریع بخشد.
داروی مناسب برای درمان اختلال یادگیری چیست؟
طبق تحقیقات بعضی از داروهای ضد افسردگی، بنزودیازپینها و داروهای ضد روانپریشی قادر به درمان اختلال یادگیری هستند . با این حال، باید توجه داشت که این داروها برای همه بیماران مناسب نیستند و ممکن است عوارض جانبی برای آنها به همراه داشته باشند. برخی از بیماران با مشکلات یادگیری شدید در حین مصرف این داروها ممکن است رفتارهای چالشبرانگیزی مانند پرخاشگری یا خودآزاری را از خود نشان دهند. در این شرایط، روانپزشک یا متخصص مغز و اعصاب تصمیم میگیرد که کدام نوع دارو برای فرد مبتلا به این اختلال مناسب است.
توسعه مهارتهای اجتماعی و عاطفی و تمرینهای مرتبط با اختلال یادگیری (آموزش به کودکان دارای اختلال یادگیری)
کودکان مبتلا به اختلال یادگیری (LD) با لحظات ناامیدکنندهای روبرو هستند. آنها آگاهند که اگر ناتوانی یادگیری نداشتند، با چالشهای کمتری مواجه میشدند. در این شرایط، داشتن ثبات عاطفی و مهارتهای مقابلهای مناسب برای کمک به آنها در مدیریت این احساسات بسیار حیاتی است. پرورش مهارتهای عاطفی و اجتماعی به افراد این امکان را میدهد که مشکلات خود را حل کرده و به سمت اهدافشان پیش بروند. این فرآیند معمولاً نیازمند همکاری با یک روانشناس است.
آیا درمان اختلال یادگیری با طب سنتی ممکن است؟
درمان اختلالات یادگیری در کودکان و بزرگسالان به صورت حتمی تضمین شده نیست، اما شیوه های کمکی برای بهبود کیفیت زندگی همیشه وجود دارد. اگر طب سنتی از طریق آموزش به کودکان مبتلا به اختلال یادگیری عمل کند و نه صرفاً با استفاده از داروهای گیاهی، میتوان امیدوار بود که این روشها نیز مؤثر واقع شوند. قبل از هر نوع درمان، حتماً با یک روانپزشک یا روانشناس مشورت کنید.
معرفی انواع اختلالات یادگیری در افراد مبتلا
در بخش مربوط به اختلال یادگیری، به طور کلی به بررسی انواع مختلف این اختلالات پرداختیم. در این قسمت، قصد داریم به تفصیل بیشتری به انواع اختلال یادگیری (LD) بپردازیم.
۱. اختلال یادگیری در خواندن یا نارساخوانی (دیسلکسیا)
اختلال در خواندن که به عنوان نارساخوانی یا دیسلکسیا شناخته میشود، یکی از مهمترین انواع اختلالات یادگیری خاص به شمار میآید. مشکلات بنیادی در خواندن ، زمانی بروز میکند که شخص در درک ارتباط بین صداها، حروف و کلمه ها مشکل داشته باشد. علائم دیسلکسیا شامل دشواری در تشخیص حروف و کلمات، درک معانی و ایدهها، سرعت و روانی در خواندن و همچنین مهارتهای عمومی واژگان است. تقریباً ۸۵ درصد از افراد مبتلا به اختلالات یادگیری، با ناتوانی در خواندن یا نارساخوانی مواجه هستند.
۲. دیسکالکولی (Dyscalculia)
این واژه به مجموعهای از مشکلات ریاضی اشاره دارد که شامل ناتوانی در درک مفهوم اعداد و دشواری در استفاده از اصول ریاضی برای حل مسائل میشود. معمولاً اختلالات ریاضی در کودکان با تأخیر شناسایی میشوند.
۳. دیسگرافی (Dysgraphia) – اختلال یادگیری در نوشتن
دیسگرافی نوعی ناتوانی یادگیری است که بر مهارتهای نوشتاری تأثیر میگذارد. این اختلال ممکن است به شکل مشکلات املایی، خط ناخوانا و دشواری در انتقال افکار به کاغذ بروز کند.
۴. دیسپراکسی (dyspraxia)
این اختلال حرکتی یکی از انواع اختلالات یادگیری است که به مشکلات در حرکات و هماهنگی اشاره دارد. علائمی که نشاندهنده ناتوانی کودک شما در هماهنگی حرکتی است، شامل دشواریهایی در تواناییهای فیزیکی است که نیاز به هماهنگی بین دست و چشم دارد. به عنوان مثال، بستن دکمههای پیراهن.
۵. مشکلات شنوایی و بینایی
چشمها و گوشها ابزارهای اصلی انتقال اطلاعات به مغز هستند. در صورتی که این اعضا به درستی عمل نکنند، ممکن است فرآیند یادگیری تحت تأثیر قرار گیرد.
بسیاری از کودکان مبتلا به اختلال یادگیری در خواندن با مشکل مواجه هستند، برخی دیگر در درک مفاهیم ریاضی و اعداد دچار مشکلاند و تعدادی نیز در نوشتن با چالشهایی روبرو هستند. همچنین، برخی از این کودکان ممکن است دچار اختلالات حرکتی و هماهنگی یا حتی مشکلات بینایی و شنوایی باشند.
تفاوت اختلال یادگیری غیرکلامی و کلامی
از بین همه انواع اختلالاتی که در بالاتر به آنها اشاره نمودیم ، بعضی از آنها کلامی و بعضی دیگر غیر کلامی بودند. NVLD یک اختلال عصبی رشدی است که بر توانایی فرد برای یادگیری از اطلاعات غیرکلامی تأثیرگذار هستند.
اختلال یادگیری غیرکلامی شامل درک مفاهیم، الگوها، ایدهها و روابط و بهکارگیری آنها در موقعیتهای جدید می باشد . کودکان مبتلا به اختلال nvld دارای واژگان قوی، خواندن و مهارتهای زبانی هستند و در اکثر مواقع توسط پزشکان تشخیص داده نمیشوند. این کودکان در استدلال فضایی، مهارتهای حرکتی و مهارتهای اجتماعی دچار مشکل هستند ، ولی به دلیل مهارت کلامی سطح بالا خود، ذهن اطرافیان به سمت اختلال یادگیری نمی رود.
عوارض اختلال یادگیری و پیامدهای عدم درمان آن
در صورتی که اختلال یادگیری به موقع یا به درستی شناسایی نشود و درمان مناسبی برای آن انجام نگیرد، ممکن است مشکلات دیگری بروز کند. این مشکلات میتوانند بر سلامت روان کودک تأثیر منفی بگذارند و نشانههایی از غم و ناامیدی را در او ایجاد کنند. عدم شناسایی این اختلال میتواند به سوءتفاهم، افزایش استرس و سرزنش دیگران منجر شود. تحقیقات نشان میدهد که بین ۳۰ تا ۵۰ درصد از کودکانی که والدینشان به دنبال درمان عاطفی برای آنها هستند، به این اختلال مبتلا هستند.
آیا اختلال یادگیری میتواند ارثی باشد؟
بخش قابل توجهی از کودکانی که با ناتوانی یادگیری مواجه هستند، سابقهای از مسائل ارثی یا ژنتیکی دارند. در تعریف اختلال یادگیری، به این نکته اشاره شده که ژنتیک یکی از عوامل مؤثر در بروز این اختلال در کودکان است. علل ژنتیکی ناتوانی یادگیری بسیار متنوع هستند و شامل ناهنجاریهای کروموزومی، انواع تغییرات تعداد کپی، اختلالات تک ژنی، میتوکندری و غیره میشوند. با این حال، عوامل دیگری نیز مانند مصرف مواد مخدر یا الکل در دوران بارداری، ضربههای فیزیکی، رشد نامناسب رحم، وزن کم هنگام تولد و زایمان زودرس یا طولانی میتوانند احتمال ابتلا به این اختلال را در کودکان افزایش دهند.
آیا اختلال یادگیری در کودکان مبتلا به اوتیسم مشاهده میشود؟
اختلال یادگیری و اوتیسم دو موضوع متفاوت هستند. معمولاً کودکان مبتلا به اوتیسم در برقراری ارتباطات اجتماعی با چالشها و محدودیتهایی مواجهاند. اوتیسم در کودکان به مجموعهای از اختلالات اطلاق میشود که شامل مشکلات در تعاملات اجتماعی، رشد زبانی و مهارتهای ارتباطی به همراه رفتارهای تکراری و سخت است و علائم آن بسیار متنوع است. در برخی موارد، ممکن است علائم اختلالات یادگیری با اوتیسم شباهتهایی داشته باشد، اما اختلال یادگیری در کودکان اوتیسم با اختلال یادگیری (learning disability) تفاوت دارد.
آیا کودکان مبتلا به اختلال یادگیری از نظر هوش در سطح پایینتری قرار دارند؟
این تصور که کودکان دارای اختلال یادگیری از نظر هوش نسبت به دیگران در سطح پایینتری هستند، کاملاً نادرست است. بسیاری از این کودکان دارای هوش متوسط یا حتی بالایی هستند و تنها در برخی مهارتها با چالش مواجهاند. به عنوان مثال، یک کودک ممکن است در آزمون هوش نمره ۱۱۲ کسب کند، اما در ریاضی تنها نمره ۹ بگیرد.
در بسیاری از موارد، اختلال یادگیری میتواند ارثی و ژنتیکی باشد، اما عوامل مربوط به بارداری و زایمان نیز میتوانند تأثیرگذار باشند. این کودکان لزوماً کمهوش نیستند و حتی ممکن است از هوش بالایی برخوردار باشند.
انواع اختلالات یادگیری |
علائم |
روشهای درمان |
نارساخوانی |
ضعف در حافظه |
داروهای بنزودیازپین |
دیسکالکولی (Dyscalculia) |
عدم هماهنگی بین دست و چشم یا بدن |
کاردرمانی |
دیسگرافی (Dysgraphia) |
تمرکز ضعیف |
گفتاردرمانی |
دیسپراکسی (Dyspraxia) |
نا توانی در درک مفاهیم جدید |
درمان روانشناختی
|
مشکلات شنوایی و بینایی |
ناتوانی در یادگیری حروف الفبا، روزهای هفته، اعداد و غیره |
آموزش ویژه |
تفاوت اختلال یادگیری با کودکان استثنایی چیست؟
تعداد زیادی از اشخاصی که درک دقیقی از مفاهیم ناتوانی ذهنی و ناتوانی یادگیری ندارند، امکان دارد این دو را به اشتباه به جای یکدیگر استفاده نمایند . اگر به خوبی مفهوم اختلال یادگیری را درک کرده باشید، میدانید که این دو مفهوم با یکدیگر تفاوت دارند. ناتوانی یا عقبماندگی ذهنی به معنای داشتن ضریب هوشی کم تراز حد میانگین و عدم برخورداری از مهارتهای ضروری برای زندگی روزمره می باشد . در مقابل، اختلال یادگیری (LD) به ضعف یا ناتوانی در بعضی مهارتهای تحصیلی اشاره دارد که شامل خواندن، نوشتن و ریاضی میشود.
تفاوت اختلال یادگیری (LD) با بیش فعالی (ADHD) چیست؟
اختلال یادگیری، فرآیند کسب مهارتهای خاصی مانند خواندن یا درک ریاضی را دشوار میسازد. در مقابل، ADHD بر مهارتهای کلی فرد و عملکردهای اجرایی او تأثیر میگذارد، از جمله توانایی تمرکز، کنترل احساسات و مدیریت رفتارهای تکانشی. این دو اختلال اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته میشوند. برای درک بهتر این تفاوت، به کودکی فکر کنید که در تلاش است تا یک موضوع ریاضی را درک کند یا مفاهیم موجود در یک پاراگراف را به هم مرتبط سازد. این کودک ممکن است از اختلال یادگیری رنج ببرد. اما کودکی که دچار بیش فعالی است، تمایل به یادگیری دارد، اما به سرعت ناامید میشود. او به دلیل حواسپرتی به راحتی از موضوع منحرف میشود و به قدری بیقرار است که نمیتواند تمرکز کند.
نتیجهگیری
پس از آشنایی با مفهوم اختلال یادگیری و نشانههای آن، میتوانید برای دریافت تشخیص دقیقتر با یک متخصص مشورت کنید. ناتوانیهای یادگیری و چالشهای آموزشی مرتبط با آن میتوانند منجر به کاهش عزت نفس، انزوا و مشکلات رفتاری در کودکان شوند. با ایجاد یک سیستم حمایتی قوی برای کودکان و بزرگسالان مبتلا به این اختلال و کمک به آنها در بیان نیازها و خواستههایشان، میتوانید به مقابله با این مسائل بپردازید.
شما میتوانید با کلینیک یارا تماس بگیرید تا با بهترین دکتر روانشناس و کاردرمانگر برای آغاز درمان اختلال LD در ارتباط باشید. همچنین میتوانید نوبت بگیرید یا از مشاوره آنلاین با دکتر روانشناس کودک استفاده کنید.
یارا مراقب سلامتی شماست!